ERP projelerinde adam/gün sayısı projenin asıl maliyetini oluşturur. Projeyi alan firma, yapılacak işin boyutuna göre, tahmini uyarlama ve devreye alma süresi verir. Satın almayı gerçekleştiren firma da ERP seçimini yaparken projedeki adam/gün sayısı ve ücreti konusunda pazarlık yapar. Nihayetinde lisans fiyatları birbirine yakın seviyelerde olduğu için çok fazla pazarlık şansı yoktur. Pazarlığın döndüğü yer adam/gün/saat ücretleridir.
ERP sürecinin bu ayağını ticari ahlaksızlık olarak nitelendirmemin temel nedeni, emeğe verilen değerin ve emeğin yok sayılması ve küçültülmesidir. Gelin bunları maddeler olarak inceleyelim.
1-) Yazılımı satın alan firma için yazılımın şirkete katacağı değerden çok satın alacağı ürüne vereceği para önemli olduğundan, satıcı firmaya yüklenerek projelendirme maliyetini düşürmesi için baskı yapar. Örneğin; 500 TL Adam/Gün olan bir projede rakamı 300 TL Adam/Güne düşürmeye çalışır. Fakat bunu yaparken şunu düşünmez, bu rakama bana gelecek danışmanın yetkinliği nedir? O anda hesabını ödeyeceği rakama odaklayan firma, satın aldığı bedelin karşılığı olan hizmetin kalitesini düşünmez. Elli bin TL’ye sıfır bir araba alabilirsiniz ama o parayla konforlu, güvenli, uzun yıllara size eşlik edecek ve marka bir araba alamazsınız. Hizmette böyledir. Bir terim var “ne kadar ekmek o kadar köfte” şeklinde dile getirdiğimiz, işte projelerde de tam olarak bu gerçekleşiyor.
2-) Tekrar yazılımı alan firmadayız. Satın alma sonrasında almış olduğu hizmetler karşılığı form doldurup imzalayan ve faturalandırma aşamasında itiraz ederek, bu çalışmıyor, bu olmamış, bunu yapamamışsınız şeklinde pekte ticari ahlaka uygun olmayan geri dönüşler yaparak, faturalandırılan saat ücretinde indirime gitme yolunu seçerek, on saatlik emeği 5-6 saat seviyelerine düşürmeyi meziyet sanıp, bir başka ticari ahlaksızlığa daha imza atıyor. Tabi burada ERP projesini gerçekleştiren firmanın da verdiği hizmetin arkasında durması gerekiyor fakat, bu kadar kötü giden bir ekonomik sistemde zor bulduğu müşterisini elinde tutma çabası yüzünden bir şekilde boyun eğmek zorunda kalıyor ve bu ahlaksızlığın her ay faturalanma öncesinde tekrarlanmasına izin veriyor.
3-) Ve ödemeler. Ay boyunca hizmetini alma konusunda sıkıntı yaşamayan, fazla kesildiğini söylediği hizmeti düşüren, zararına fatura kesilmesini sağlayan müşterinin son ticari ahlaksızlığı da ödemeler zamanında açığa çıkıyor. Aksatılan, sarkıtılan, yapamadınız ki ödeyelim, olmamış bu diyerek (bir sonraki yazımız olabilir) yapılmayan ödemeler sonrasında ısrarla hizmet talep ediyor olması da ticaretin olmazsa olmazı “yaşama hakkını” ortadan kaldıran bir davranış oluyor. Ödeme yapmadığı firmanın yaşamasını ve kendisine mükemmel hizmet vermesini beklemesi hatta bunu alamıyorum diyerek de tüm yapılanları yok sayması, danışmanları aşağılaması, işin kendisini küçümsemesi ticari ahlaksızlığın son noktası olmaktadır.
Ve yazılımı satan firmanın (çoğunlukla iş ortakları, bayiler, çözüm ortakları olmakta) proje içindeki yaşadıklarını da ifade edelim. Onlarda bu ticari ahlaksızlığın hangi boyutunda hareket ediyorlar haydi hep birlikte görelim.
1-) İşin teklif sürecinde ortalamada ne kadar sürede biteceği belli olan bir projeyi sadece işi almak için adam/gün sayısını düşürerek kendi vereceği hizmeti ve kazanacağı parayı baltalayan satıcı firma da kendi adına ilk ticari ahlaksızlığa imza atmış oluyor. Aslında yaşanacakların en baştan belli olduğu bu danışıklı dövüşte, bir ihtimal işlerin yolunda gideceğini düşünerek, tüm olasılıkları yok sayarak başlanan ERP projesinde yenilgiler ve kayıplar kaçınılmaz oluyor tabi ki
2-) Adam/gün ücretlerinin ve süresinin olabilecek en dip rakamlara dönüştürüldüğü satış aşamasında, en çok maaş ödediği danışmanını değil de başlangıç seviyesinde olan hatta işi tam kavrayamamış bir elemanını bu işe tahsis ederek, kendi işini sabote eden ve ileride olabilecek bütün haksızlıklara maruz kalan satıcı firmanın ikinci ticari ahlaksızlık döngüsü de burada açığa çıkıyor.
Listeler uzayıp gidebilir fakat temelde adam/gün/saat üzerinde ilerlediğimiz için yazıya burada son verebiliriz. Her aşaması ayrı bir değerlendirme gerektiren ERP projeleri için bir ömür boyu yazı yazabiliriz. Bir sonraki aşamada, ERP Nedir? den biz ne anlıyoruzu irdeleyebiliriz.
Bu yazıyı bir ERP seçimi yapan firmanın seçim öncesinde mutlaka okumasını da tavsiye ederim, günün sonunda başarısız olan, para kaybeden daha da ötesi milli ekonomiye zarar verecek adımları atacak olan seçimleri yapan firmamızın bir an önce bu tarz yanlışlardan kaçınması gerekiyor çünkü günün sonunda ERP geçişini daha çok kazanmak ve iş farkındalığı kazanmak için yapıyor.
Yazar : Murat TALİ